Đồng nghiệp cũ gặp nhau đương nhiên vô cùng nồng nhiệt. Bích Hà thấy một bàn gương mặt quen thuộc, lòng cảm mến xuất phát từ đáy lòng. Cô thật sự yêu cái nghề giáo này. Lúc trước Lâm Trí Viễn bảo cô xin nghỉ không lương đi Mỹ, cô rất không nỡ, bị ép đưa ra lựa chọn khó khăn trước hôn nhân và sự nghiệp.
Cô đang mang thai, không uống rượu. Sau khi lấy trà thay rượu kính các đồng nghiệp và thầy giáo Lý ba lượt, Bích Hà cảm thấy hơi bức bối, nói tiếng xin lỗi rồi ra ngoài sân hít thở không khí.
Gian phòng sát vách cách đó không xa mở toang cửa sổ, có vẻ như là bữa tiệc gia đình. Nam nữ, già trẻ, cả bàn ồn ào nháo nhiệt. Bích Hà đứng bên chum nước dưới tán cây nhìn cá con bên trong tung tăng, nghe được rõ ràng cuộc nói chuyện của người bên trong.
Không có gì ngoài những chuyện nhà. Chuyện làm ăn không tốt, năm ngoái kiếm được bao nhiêu, giá nhà ở đâu lại tăng.
Trong đó có một người nói: “Bây giờ học hành ngày càng vô dụng. Sinh viên tốt nghiệp mới được năm nghìn một tháng. Tiểu Dũng, con nhìn chú họ con xem, tốt nghiệp cấp ba ra mà bây giờ có sự nghiệp lớn như vậy.”
Lại là quan điểm học hành vô dụng.
Với tư cách là nhà giáo nhân dân, đương nhiên Bích Hà cương quyết phản đối ngôn luận này. Cô nhíu mày, định rời khỏi, lại nghe thấy tiếng một người đàn ông khác: “Tuyệt đối không nên nghĩ như vậy, học hành chắc chắn có ích.”
Hiếm khi thấy được quan điểm như thế.
Bích Hà ngừng bước chân, nhìn thoáng qua cửa sổ. Người đàn ông đang nói đứng quay lưng về phía cửa sổ, dáng người mập mạp, cách ăn mặc trông giống người giàu xổi. Ông ta đang nói: “Hồi trước tôi cũng có tư tưởng như các anh chị, cảm thấy học hay không cũng vậy, cho nên tốt nghiệp cấp ba là ra ngoài làm xã hội đen…”
Một người giàu xổi đeo dây xích vàng bự tổ chảng lại nói lời khuyến học này quả thực rất khập khiễng. Bích Hà nghĩ.
“Mấy năm trước tôi mới nhận ra người có học khác hẳn. Loại không học hành như chúng ta chỉ biết chém chém giết giết, thẳng như ruột ngựa. Người có học sẽ toan tính sau lưng. Loại kệch cỡm như chúng ta bị người ta chơi chết cũng không biết. Lúc ấy tôi đã cảm thấy phải đọc sách nhiều mới được. Bây giờ mỗi ngày tôi đều phải ép mình đọc nhiều sách, học hỏi nhiều.”
“Chú.” Tiếng một thanh niên vang lên: “Người có học mạnh ở chỗ nào, chú nói nghe xem?”
“Ai da, cái này cũng khó nói.” Người đàn ông khoát tay.
“Nói đi.” Người phụ nữ bên cạnh hình như là vợ ông ta lên tiếng: “Tôi cũng luôn nghe ông nói về chuyện này. Ông kể cho chúng tôi nghe xem, người có học hại người thế nào?”
“Ai da, khó nói, khó nói.” Người đàn ông nói.
“Đều là người một nhà, có gì mà khó nói.” Người phụ nữ cáu lên: “Mau nói đi.”
“Vậy tôi nói thật, mọi người coi như nghe truyện cười nhé.” Người đàn ông uống một ngụm bia, bắt đầu ba hoa: “Đó là khoảng hai, ba năm trước. Hồi ấy tôi còn làm chủ thầu một công trường ở Lan Trì cho Thiên Thịnh. Một hôm, quản lý của bọn họ mời tôi ăn cơm, bây giờ người đó đã lên làm phó tổng rồi…”
Bích Hà nghe thấy hai chữ Thiên Thịnh, tập trung tinh thần.
“Sau đó uống say cả rồi, cơm nước xong, người quản lý kia để quên một bản tài liệu ở khách sạn. Nhân viên phục vụ mang đến cho tôi. Tôi đọc xem, là một phương án đầu tư khoán núi làm nông nghiệp. Viết rất chỉn chu, nào là đầu tư bao nhiêu, sản xuất bao nhiêu, lợi nhuận bao nhiêu, còn có phụ cấp của chính phủ. Vốn đầu tư chỉ cần bảy, tám trăm nghìn tệ, ba năm là có thể hồi vốn…”
“Hạng mục này tốt mà.” Có người nói.
Bích Hà đứng ngoài cửa sổ, ngây người.
“Lúc ấy tôi cũng cảm thấy tốt. Bảy, tám trăm nghìn thôi mà, không phải tôi không có.” Người đàn ông nói: “Hôm sau tôi mang tài liệu trả lại, bên kia còn nói đang cuống cuồng tìm bản tài liệu này. Tôi mới nói tôi cũng muốn đầu tư.”
“Tại sao người quản lý kia không đồng ý?”
“Tôi mới đeo bám theo, còn tặng quà, nịnh nọt, hơn nữa quan hệ của chúng tôi rất thân. Cuối cùng anh ta không nhịn được, nói với tôi đây là bản quy hoạch đầu tư giả, viết chơi thôi.”
Bích Hà đứng bên ngoài bất động, mặt không cảm xúc.
“Đương nhiên tôi không tin lời như vậy.” Người đàn ông nói: “Viết một bản ra trò như thế, bọc đẹp đẽ như vậy, sao có thể là giả? Về sau người kia bị tôi ép quá mới nói, cái này là có người làm ra chuyên để chỉnh người. Bản kế hoạch đầu tư này do một người rất chuyên nghiệp rất giỏi ở phố Wall viết. Hạng mục này cũng có thật, nhưng số liệu có vấn đề, người bình thường tuyệt đối không nhìn ra vấn đề ở chỗ nào. Chỉ cần anh làm theo trên đó viết, đừng nói là bỏ vào bảy, tám trăm nghìn; bảy, tám triệu cũng là đổ xuống sông xuống biển, hang không đáy…”
“Dù sao thì tôi xem cả buổi cũng không nhìn ra vấn đề ở chỗ nào.” Cuối cùng người đàn ông nói.
“Không phải người kia không muốn cho ông góp cổ phần nên lừa ông chứ?” Vợ ông ta nói.
“Bà thì biết cái gì.” Người đàn ông bị người ta hoài nghi, nóng nảy: “Sau này tôi cũng cố tình để ý. Đúng là có hạng mục này, nhưng mà người nào làm người đấy lỗ, cũng không biết vì nguyên nhân gì. Tóm lại là có vấn đề.”
“Cho nên đọc sách nhiều vẫn khác hẳn.” Người đàn ông tổng kết: “Cho dù bày ra trước mắt anh, nói đây là lừa đảo, anh cũng hoàn toàn không nhìn ra rốt cuộc giả ở đâu.”
“Thế nên bây giờ tôi rất tôn trọng người có học, chỉ sợ ngày nào đó đắc tội, bọn họ cũng sẽ tính kế tôi.” Người đàn ông nói: “Ai dám nói học hành vô dụng? Người nói như vậy chắc chắn chưa từng lĩnh hội sự lợi hại của người học hành chân chính.”
“Phố Wall vốn là tinh anh toàn cầu, những người đó thông minh vô cùng.” Lại có người nói: “Lừa chúng ta như lừa con nít thôi.”
Phố Wall.
Bích Hà lảo đảo, bám vào chum nước, nhắm mắt.
Cá con trong chum nước giật mình, quẫy đuôi một cái, lủi hết xuống đáy chum.