Năm năm tổng kết đánh giá quan viên địa phương dựa trên tám tiêu chí khảo sát chặt chẽ.
Suốt năm năm Đỗ Hành nhậm chức tri huyện tại huyện Thu Dương, số hộ dân từ mười hai thôn, ba trăm sáu mươi hộ ban đầu tăng lên bốn trăm năm mươi hộ, dân cư trong thành từ bốn trăm hộ tăng lên năm trăm hai mươi hộ.
Tổng cộng, số hộ gia đình tăng thêm hai trăm mười hộ.
Về tiêu chí tăng giảm dân số, hắn được đánh giá là ưu.
Dân số huyện Thu Dương tăng lên, diện tích đất hoang được khai khẩn mở rộng. Nhờ khuyến khích canh nông, chăm bón ruộng đồng, gieo trồng đúng mùa vụ, hơn năm trăm mẫu đất mới được khai phá trong ba năm qua, nay đã chính thức được công nhận.
Về tiêu chí khai hoang, hắn được đánh giá là ưu.
Cùng với sự tăng trưởng về dân số và đất canh tác, số thuế ruộng đất tăng từ con số vỏn vẹn vạn lượng lên đến mười vạn lượng.
Về tiêu chí thu chi tài chính, hắn vẫn được đánh giá là ưu.
Ngoài ba tiêu chí quan trọng đối với quan viên địa phương là hộ tịch, ruộng đất và thuế má, còn có năm tiêu chí khác bao gồm thủy lợi giao thông, xử lý kiện tụng, giáo dục khoa cử, giám sát cấp dưới và trị an địa phương.
Mấy năm nay, Đỗ Hành đã nỗ lực đắp đê, tu sửa đường sá, trấn áp bọn cướp, thanh tra tham quan ô lại. Ngoại trừ giáo dục khoa cử chưa có thành tựu nổi bật được đánh giá là lương, các hạng mục còn lại đều được đánh giá là ưu.
Thêm vào đó, thành tích khảo hạch hàng năm của hắn đều rất xuất sắc.
“Thế nào, thế nào rồi?!”
Khi nhận được kết quả khảo hạch đại tuyển, đã là tháng chạp.
Trước khi nhận nhiệm sở mới, các quan viên địa phương được phép về quê một lần. Sau đại tuyển, Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn vẫn luôn chờ đợi kết quả.
Bất kể nhiệm sở mới ở đâu, việc nhậm chức đều diễn ra sau Tết Nguyên Tiêu năm sau. Bởi vậy, cả hai đều mong sớm nhận được quyết định bổ nhiệm.
Nhận được kết quả sớm một ngày, cả hai cũng có thể sớm bàn giao công việc ở huyện, về huyện Lạc Hà ăn Tết.
“Sao lần này công văn dài thế, còn phải lật trang nữa!”
Tần Tiểu Mãn nhìn những điều khoản được liệt kê chi tiết, dường như ghi chép lại mọi việc trong suốt năm năm hắn làm tri huyện.
Cậu không thích xem những dòng chữ dày đặc, nhìn lướt qua mấy lần mà chưa thấy kết quả đánh giá cuối cùng, không khỏi sốt ruột giục Đỗ Hành lật trang nhanh lên.
Đỗ Hành bất đắc dĩ: “Để ta hồi tưởng lại năm năm này cũng không được sao? Lật, lật ngay đây.”
Sau một trang tám hạng mục khảo hạch, đính kèm một trang công văn mới.
Tổng hợp kết quả khảo hạch tám hạng mục của quan lại triều đình như sau:
Tri huyện Thu Dương, Đỗ Hành, trong năm năm tại chức đã chỉnh đốn ruộng đất, kiểm tra hộ tịch đúng đắn, tận tâm tận lực, cần kiệm liêm chính, chính tích xuất sắc.
Bộ Lại nhất trí quyết định, thăng chức cho Đỗ Hành lên chức tri phủ phủ Hi Giang. Nhậm chức vào ngày mùng một tháng ba năm sau, không được trì hoãn nhiệm vụ. Khâm thử.
“Tri phủ!”
Tần Tiểu Mãn thấy trên công văn toàn những lời lẽ quan phương, cậu liền tóm lấy hai chữ quan trọng nhất, vội vàng kéo Đỗ Hành hỏi: “Tri phủ là quan mấy phẩm vậy?”
“Chính tứ phẩm.”
“Một lần lên hẳn hai phẩm?!”
Đỗ Hành suy tư một chút: “Ta cũng hơi bất ngờ. Ban đầu ta nghĩ sẽ được thăng lên thông phán hoặc đồng tri, rồi đến một châu phủ nào đó giàu có hơn một chút, như vậy thì con đường làm quan cũng ổn định hơn rồi.”
“Có lẽ Hoàng thượng thấy nhà xí chàng xây tốt thật, muốn đề bạt chàng làm tri phủ để phổ biến cho các huyện khác.” Tần Tiểu Mãn cười khẽ, vỗ vào tay Đỗ Hành: “Được voi đòi tiên!”
Đỗ Hành nắm lấy tay Tần Tiểu Mãn: “Đừng cười ta nữa.”
Tần Tiểu Mãn gạt tay Đỗ Hành ra: “Vậy phủ Hi Giang này ở đâu?”
“Cũng không xa phủ Cẩm Đoàn của chúng ta, gần Tô Hàng. Từ huyện Lạc Hà đi tới đó, khoảng nửa tháng là đến.”
Tần Tiểu Mãn vui vẻ: “Mọi việc đã đâu vào đấy rồi, chúng ta chuẩn bị về nhà thôi.”
Đỗ Hành gập lại công văn: “Được, đã đến lúc phải đi rồi.”
…
“Con ngựa gỗ nhỏ này phải mang đi, cả trái cầu, bóng cũng thu dọn hết.”
“Cả bức tranh vẽ hai nhành lan hồi mới tập vẽ cũng mang đi sao?”
Nghe nói năm nay được về huyện Lạc Hà ăn Tết, Đạm Sách và Thừa Ý đều rất vui. Mới đó mà đã năm năm rồi, mỗi dịp Tết, thời gian nghỉ của cha không dài, cả nhà lại không nỡ xa nhau nên mấy năm nay đều chưa về quê.
Mặc dù khi đến huyện Thu Dương, Đạm Sách chỉ mới hai, ba tuổi, Thừa Ý cũng chỉ vừa tròn năm tuổi, tính ra thời gian ở huyện Lạc Hà còn ít hơn ở Thu Dương.
Nhưng quê hương là nơi sinh ra, có những người bạn nhỏ, có các bá bá, các thúc thúc có thể cõng lên vai cưỡi ngựa, ai cũng yêu quý hai đứa. Dù ký ức ở huyện Thu Dương ngày càng phong phú, nhưng chúng vẫn không quên quê nhà.
Hai đứa nhỏ biết cha được thăng chức, sớm muộn gì cũng phải rời đi nên trong lòng đều nóng ruột muốn về, đã sớm thu dọn đồ đạc để mang về nhà.
Đạm Sách chỉ mất hai canh giờ đã thu dọn xong đồ đạc của mình. Cậu nhóc chẳng có gì nhiều, chỉ vài thanh đao gỗ Quan Công, thương hồng anh từ nhỏ đã chơi cùng, với một vài thứ linh tinh của con trai.
Cậu nhóc nhét tất cả vào trong rương, lỉnh kỉnh cũng được hai rương lớn. Ban đầu cậu nhóc còn tưởng đồ của mình đã nhiều lắm rồi, nhưng khi lén lút vào phòng ca ca thì mới thấy mình đúng là ếch ngồi đáy giếng.
Thừa Ý đã thu dọn được ba rương đồ, căn phòng vốn gọn gàng ấm áp giờ đây đã thành một đống đồ lộn xộn.
“Những tờ giấy hồi đệ mới tập viết chữ ta cũng cất hết rồi, đã về nhà thì tất cả mọi thứ đều phải mang về.”
Đạm Sách bất lực: “Đệ đâu phải là nhà thư pháp tài giỏi gì, mấy chữ nguệch ngoạc đó chẳng đáng giá, huynh làm gì mà chiếm hết cả rương vậy.”
Thừa Ý véo mũi Đạm Sách: “Ta thấy đệ viết rất đẹp.”
“Được rồi, được rồi, thu dọn cả buổi rồi, lại đây uống chén trà nóng nghỉ một lát đi.”
Thừa Ý sợ người hầu dọn dẹp mất đồ nên không dám rời mắt, không chịu đi uống trà. Đạm Sách không còn cách nào khác, đành bưng chén trà đến tận miệng ca ca.
“Biết thế nào cũng phải về mà, trước đây Vân Đoạt đưa nhiều đồ đến vậy, đáng lẽ không nên nhận, giờ lại phải khuân về.”
“Vân Đoạt cũng có lòng mà.”
“Huynh lúc nào cũng đúng.”
Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn thấy phòng của hai đứa nhỏ ra ra vào vào nhộn nhịp, liền ngó đầu vào xem.
“Thu dọn thế nào rồi?”
“Cha, khi nào chúng ta đi? Công văn xuống chưa ạ?”
Đỗ Hành xoa đầu Đạm Sách, cậu con trai nhỏ của hắn đã cao đến ngang hông hắn rồi.
“Xuống rồi, ta đã bàn với Tiểu Mãn cha con, hai ngày nữa sẽ khởi hành về quê. Cuối tháng chạp ở huyện Lạc Hà dễ có tuyết, nếu gặp phải ngày tuyết rơi, mang theo nhiều hành lý sẽ khó đi. Nhân mấy hôm nay trời đẹp, chúng ta tranh thủ đi sớm.”
“Tuyệt quá! Con còn mong trời có tuyết cơ, đã lâu rồi con chưa được thấy tuyết rơi! Về nhà con sẽ cùng ca ca nặn tám người tuyết trong vườn!”
Đạm Sách nhảy lên sung sướng.
Cả Tần Tiểu Mãn và Đỗ Hành đều bật cười.
“Được, về nhà muốn nặn tám trăm người tuyết cũng được, tha hồ cho con quậy phá!”
Đỗ Hành bàn giao công việc, thu xếp hành lý, đến ngày mười sáu tháng chạp mới xong xuôi mọi việc, dự định sáng sớm ngày mười tám sẽ khởi hành.
Ngày mười bảy, những thân sĩ, hào phú trong huyện thường xuyên qua lại đến chào tạm biệt.
Phùng Tiểu Hổ nắm tay Đạm Sách khóc sướt mướt. Đạm Sách không chút thương tiếc lấy đại đao chọc vỡ bong bóng mũi của cậu ta.
Hai đứa ban đầu định so tài ba trăm hiệp trước khi chia tay, kết quả là Thừa Ý thấy Tiểu Hổ mặt mũi lem luốc nước mắt nước mũi, còn chưa kịp đánh đã bại trận, khóc to hơn.
Sáng ngày mười tám tháng chạp, trời còn chưa sáng, trong nhà chính nha môn đèn đuốc sáng trưng, hành lý đã chất đầy xe, Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn mỗi người bế một đứa con còn đang ngái ngủ.
Gió sớm hơi se lạnh, hai người vội vàng bước lên xe ngựa.
Đỗ Hành nhìn nha môn huyện Thu Dương vẫn như năm năm qua, yên tĩnh trong ánh bình minh le lói, cánh cửa lớn năm năm qua không biết đã ra vào bao nhiêu lần, vẫn đứng sừng sững sau nghi môn, tiễn đưa những vị tri huyện đến rồi đi.
Hắn hơi ngẩn ngơ, cho đến khi vai bị vỗ nhẹ một cái.
Đỗ Hành mỉm cười, buông rèm xe xuống: “Đi thôi.”
Bánh xe lăn bánh, chậm rãi đi qua con đường lát đá xanh chỉ có những quán ăn sáng đang bốc khói trắng.
“Đại nhân…”
“Đại nhân!”
Bỗng nhiên tiếng gọi vang lên, Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn nhìn nhau, vội vàng vén rèm xe. Gần đến cổng thành, con phố vốn còn vắng vẻ nay lại tụ tập đông người.
Dân chúng ôm vải vóc, mang theo bông, không biết đã đứng chờ ở cổng thành bao lâu rồi.
“Dừng xe.”
Đỗ Hành vội vàng bảo dừng xe, vén rèm bước xuống.
Thấy vậy, dân chúng hai bên đường cùng quỳ xuống, dâng lên những món quà mang theo: “Đại nhân, xin người hãy nhận chút quà mọn này của chúng ta!”
“Mọi người làm gì vậy, mau đứng dậy!”
“Nếu không có đại nhân thanh liêm chính trực, lãnh đạo sáng suốt, huyện Thu Dương vẫn là nơi phỉ đạo hoành hành, gian thương lộng hành. Làm sao có được cuộc sống thái bình thịnh vượng như ngày hôm nay.”
“Bản quan làm tri huyện ở Thu Dương, giúp dân chúng có được cuộc sống an yên là bổn phận của ta. Thấy Thu Dương hưng thịnh như vậy, bản quan mới yên tâm khi nhậm chức nơi khác.”
“Mọi người mau đứng dậy, mau đứng dậy!”
Đỗ Hành tiến lên đỡ những người dân đang quỳ phía trước dậy.
“Sau này mọi người hãy sống tốt.”
“Bản quan đi sớm, cũng không thông báo ngày rời huyện, là vì không muốn rơi lệ chia tay cùng mọi người, không ngờ mọi người vẫn đến.”
“Mọi người hãy cười lên, sắp Tết rồi, ngày vui. Bản quan vui mừng vì Thu Dương đã có hy vọng, mọi người cũng nên vui mừng vì bản quan được thăng chức mới phải.”
Vài người dân đứng đầu lau nước mắt, mắt ngấn lệ mà cười: “Đại nhân nói phải, thiên hạ không có bữa tiệc nào không tàn, huyện Thu Dương đã no ấm, dân chúng an cư lạc nghiệp, đại nhân cũng được thăng quan, đều là chuyện vui, nên vui vẻ mới đúng.”
Tần Tiểu Mãn đứng phía sau, dắt hai con nhìn những gương mặt quen có, lạ có, lòng dâng lên xúc động.
Hồi nhỏ, khi cha cậu còn sống cũng từng kể với cậu cảnh tượng quan thanh liêm rời nhiệm sở được dân chúng tiễn đưa, không phải vì quan to hiển hách, dân chúng bị ép buộc mà tự nguyện đến.
Mỗi lần kể đến, ánh mắt cha cậu đều tràn ngập ngưỡng mộ và kính trọng. Khi còn nhỏ, cậu chưa hiểu hết ý nghĩa, chỉ cảm thấy ánh mắt của cha thật sâu sắc.
Cậu chưa bao giờ nghĩ rằng một ngày nào đó, phu quân của mình sẽ trở thành vị quan tốt mà cha cậu vẫn thường nhắc đến.
Tần Tiểu Mãn xoa đầu hai đứa nhỏ: “Thôi, lên xe nào.”
Đỗ Hành quay đầu lại nhìn: “Mọi người về đi! Đều về đi! Đường xá xa xôi, bản quan không tiện quyến luyến, lại thêm sầu lòng.”
Hắn hít sâu một hơi, quay trở lại xe ngựa.
“Đại nhân, vạn sự như ý!”
Bánh xe lại chuyển động, dân chúng bước theo tiễn đưa: “Bình an thuận lợi!”
Đỗ Hành vẫy tay chào mọi người qua cửa sổ xe: “Bản quan ghi nhớ lời chúc của mọi người, mọi người về đi!”
Đạm Sách và Thừa Ý đã hoàn toàn tỉnh táo, nhìn những người dân phía sau xe ngựa lau nước mắt vẫy tay chào tạm biệt, trong lòng cũng có chút nặng trĩu.
Nhìn một lát, Thừa Ý dễ xúc động liền vùi đầu vào lòng Đạm Sách, không dám nhìn nữa.
Ra khỏi thành, tưởng rằng đã yên tĩnh trở lại, không ngờ dân làng các thôn xóm cũng đã đợi sẵn bên đường.
“Đại nhân, thượng lộ bình an!”
“Thân thể luôn khỏe mạnh!”
Cứ cách một hai dặm lại thấy mười mấy người dân làng, người thì cười chúc phúc, người thì lệ rơi lã chã.
Mãi cho đến khi gần ra khỏi địa phận huyện Thu Dương mới không còn thấy người dân tiễn đưa nữa.
Đỗ Hành không khỏi đỏ hoe mắt. Gió tháng chạp lạnh lẽo, nhưng lòng hắn lại vô cùng ấm áp.
Năm năm ở Thu Dương này không hề uổng phí chút nào.
Trong lòng hắn ngổn ngang cảm xúc nhưng chưa bao giờ thấy nhẹ nhõm như lúc này, không khỏi đưa tay ôm lấy phu lang và hai đứa con của mình.
“Dù sau này đi đâu, chỉ cần cả nhà ở bên nhau thì không có gì phải buồn phiền.”
Xe ngựa tiến vào sâu trong núi rừng, lại thêm một chặng đường dài phía trước.
—Hết chính văn.