Từ sau tấm rèm bước ra một người, tóc bạc trắng như tuyết, mặt mày hồng hào, thanh gầy nho nhã, chính là Mạnh Thu: “Đã là khách của nàng, sao lại gọi ta làm gì?”
Ta đứng dậy thi lễ: “Tiên sinh thích uống rượu, Trường An cũng là người yêu rượu, lần này mạn phép muốn xin tiên sinh một ly.”
“Rượu gì?”
“Lấy học thức làm rượu, đổ vào giang hải, tặng cho thiên hạ.”
Mạnh Thu vuốt râu: “Ngươi đến đây, say ông chi ý bất tại tửu*.”
*Say ông chi ý bất tại tửu: Đây là nửa câu thơ trong bài "Tìm người ẩn không gặp" của nhà thơ Tào Thực (thời Tam Quốc), nguyên văn là "Say ông chi ý bất tại tửu, nhân tại hồng phấn trong." (Ông ấy say không phải ở rượu, mà ở nơi phấn hồng). Câu thơ ám chỉ rằng người được hỏi không phải thích uống rượu, mà là mê mẩn sắc đẹp.
Ta cũng không phủ nhận, chỉ nói tiên sinh minh sát thu hào* chắc chắn hiểu rõ ý ta.
*Minh sát thu hào: Sáng suốt thông tuệ.
Im lặng hồi lâu, hắn chủ động mở miệng: “Sao lại có mùi hoa lan?”
Ta từ phía sau lấy ra một cuộn trục tranh, trải trên bàn sách bên cạnh: “Là do bức tranh ta mang theo dính mùi hương thơm ngát, ta nuôi mấy chậu dạ lan hương ở trong phủ.”
Mạnh Thu biểu cảm hơi dịu lại, ta tiếp tục nói: “Bàn sách của tiên sinh cổ kính, rất hợp với hoa lan, nếu có thể đặt thêm mấy quyển sách cổ của Thánh nhân thì càng tốt.”
“Vừa có hoa lan vừa có sách cổ, ngươi thật sự rất biết đầu kỳ sở hảo*.” Mạnh Thu nhìn ta một cái, rốt cuộc cũng lộ ra ý cười, cẩn thận quan sát cuộn tranh trên bàn, “Bức tranh này mực đậm chất phác, phong cách hùng tráng, sơn thủy yểu điệu mà có khí khái cương nghị, uyển chuyển mà lộ ra sự cứng cáp…… Có chí hướng cao vời. Tranh đẹp, là mặc bảo của ai?”
*Biết đầu kỳ sở hảo: là một cách nói ví von, có nghĩa là: biết chọn lựa, biết thưởng thức.
Ta chỉ cười không nói. Trong mắt Mạnh Thu lộ ra vẻ kinh ngạc, xoay người đánh giá ta một phen: “Không ngờ Trưởng công chúa lại có tấm lòng rộng lớn, chí hướng cao xa như vậy.”
Ta nhẹ giọng nói: “Tiên sinh gửi gắm tình cảm vào sơn thủy, Trường An cũng từng lập chí muốn xem hết phong cảnh thiên hạ. Tháng trước ta đến cố cư của tiên sinh, phong cảnh rất đẹp, chỉ là dọc đường đi nhìn thấy bách tính lưu ly thất sở, ngay cả nhà tranh của tiên sinh cũng chen chúc đầy người, ta nhìn thấy…có một đứa trẻ cầm trúc giản bị mọt gặm đọc sách dưới ánh mặt trời.”
Mạnh Thu im lặng.
“Thế đạo này vốn không nên như vậy. Chỉ là tham quan lộng hành, liên tục tham ô khoản tiền triều đình cấp phát, những nơi như thư xã học đường y quán căn bản không thể phủ khắp quốc thổ, cũng từ đó không thể nâng cao học thức của bách tính, an định thân tâm bách tính.”
“Ta ở ngoại ô kinh thành xây dựng học đường, cũng từng cùng Lâm gia công tử dạy học, nhưng đây rốt cuộc không phải là kế lâu dài. Quốc thổ Đại Hạ rộng lớn, nếu không có trung ương thi hành, không biết có bao nhiêu trẻ nhỏ ngay cả trúc giản bị mọt gặm cũng khó có được, không biết có bao nhiêu học trò hàn song khổ đọc nhưng không thể với tới hoài bão.”
Mạnh Thu đứng dậy nhìn ra ngoài cửa sổ, trong mắt tràn đầy vẻ thê lương, hồi lâu thở dài: “Ước gì có được nhà rộng ngàn gian, che chở cho tất cả học trò nghèo trên đời đều vui vẻ!”
Ta nghiêm mặt nói: “Khí tức hủ bại đã lâu, kẻ chó cậy gần nhà, gà cậy gần chủ, sớm nên thoái vị. Hiện tại khoa cử mở lại, ta đã gặp không ít học trò trẻ tuổi tài năng, chỉ là người trẻ tuổi có lẽ còn có chút non nớt, Trường An hy vọng trước khi bọn họ trưởng thành thành trụ cột quốc gia, có thể có một người dẫn đường! Nếu có tiên sinh ngài làm chủ khảo và là thầy, thì đây may mắn của bọn họ.”
Mạnh Thu trầm giọng nói: “Trưởng công chúa có chí hướng nhất lãm chúng sơn tiểu*, chỉ là ta muốn biết, sau khi thành công thì thế nào? Không giấu gì ngươi, Nhiếp chính vương từng đến mời ta ra khỏi núi, nói sẽ hứa hẹn cho cả nhà ta vinh hoa phú quý. Vậy còn ngươi, ngươi muốn hứa hẹn cho ta cái gì?”
*Nhất lãm chúng sơn tiểu" (一览众山小) trích từ hai câu thơ cuối trong bài "Vọng Lư Sơn bộc bố" của nhà thơ Đỗ Phủ: "Nhất lãm chúng sơn tiểu". (Lên cao nhìn xuống, núi non đều nhỏ bé). Câu thơ và cả cụm từ này đều mang hàm ý: đạt đến đỉnh cao của danh vọng và quyền lực.
Ta thi lễ, giọng nói có chút run rẩy vì kích động: “Phong cảnh đẹp đến đâu, cũng phải có người đi xem, bách tính rốt cuộc vẫn là căn bản của quốc gia. Trường An không thể hứa hẹn cho tiên sinh tương lai, chỉ muốn mời tiên sinh cùng ta chứng kiến thái bình thịnh thế.”
“Vì trời đất lập tâm, vì sinh dân lập mệnh, vì Thánh hiền nối tiếp tuyệt học, vì muôn đời mở ra thái bình. Mời tiên sinh trợ giúp ta một tay!”
Mạnh Thu im lặng hồi lâu. Ta không dám tùy tiện đứng dậy, vẫn cúi người, chỉ là theo thời gian dần trôi qua, ta không khỏi căng thẳng.
Đột nhiên ta nhìn thấy trước mắt xuất hiện một góc áo của Mạnh Thu, hơi ngẩng đầu lên, vậy mà nhìn thấy hắn đứng cách ta một trượng, đáp lễ ta, tuy cực lực áp chế nhưng khó giấu được sự kích động trong giọng nói.
“Thần Mạnh Thu, gặp qua Hộ quốc Trưởng công chúa.”